W życiu każdej firmy nieuchronnie przychodzi moment, w którym musi ona pożegnać się z tymi, którzy ją dotąd współtworzyli. To sytuacja trudna dla obu stron. Zarówno pracownik, jak i pracodawca tracą relację, którą w wielu przypadkach budowali latami. Dla pracowników pożegnanie jest szczególnie nieprzyjemne, jeśli zostało zainicjowane przez pracodawcę. Wiąże się ono z niepewnością, jaka towarzyszy poszukiwaniu nowego miejsca zatrudnienia. Dlatego też, aby ułatwić pracownikom wkroczenie na ścieżkę nowej kariery, a także, by wyrazić wdzięczność za ich wkład w rozwój firmy, coraz większa liczba pracodawców decyduje się na stosowanie systemu outplacement.
Outplacement – co to jest?
Outplacement często określa się jako “system łagodnych zwolnień”. W literaturze fachowej outplacement funkcjonuje jako wszelkie podejmowane przez pracodawcę działania aktywizujące zwalnianych pracowników, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Celem jest minimalizacja czasu, jaki będzie potrzebny pracownikowi na znalezienie nowego miejsca zatrudnienia, przy jednoczesnej maksymalizacji szans na otrzymanie przez pracownika posady o warunkach nie gorszych niż ta, którą opuszcza. Outplacement w praktyce często skupia się na poszerzaniu i uaktualnianiu umiejętności i wiedzy pracownika potrzebnych, by skutecznie manewrować na rynku pracy. Wyróżnia się kilka rodzajów outplacement.
Outplacement wewnętrzny
W ramach outplacementu wewnętrznego firma dokonująca redukcji etatów samodzielnie podejmuje działania na rzecz dobrobytu zwalnianych pracowników. Pozwala to często na dużo lepsze rozdysponowanie zasobów przeznaczonych na ten cel, ponieważ firma dobrze zna poziom umiejętności pracownika oraz etap rozwoju jego kariery, a więc wie, co jest mu potrzebne. Problematyczna może jednak okazać się komunikacja, bez której outplacement nie będzie przynosił wymiernych korzyści. Zwalniana osoba może być bowiem niechętna dzielić się swoimi obawami i problemami z byłymi współpracownikami. Warto mimo to pamiętać, że outplacement wewnętrzny często wiąże się z niższymi kosztami. Wymaga bowiem zaangażowania własnych zasobów, bez konieczności angażowania zewnętrznych wykonawców.
Outplacement zewnętrzny
Outplacement zewnętrzny to zupełne przeciwieństwo. Firma realizuje go, gdy pragnąc przeprowadzić procedurę “łagodnych zwolnień”, zatrudnia zewnętrzną firmę, by zorganizowała wsparcie dla pracowników. Angażowanie podmiotów zewnętrznych wiąże się z wyższymi kosztami. Oznacza jednak dostęp do specjalistycznej wiedzy eksperckiej, przez co może okazać się korzystniejszym rozwiązaniem dla pracowników.
Outplacement indywidualny
W przeszłości głównie stosowany w przypadkach zwolnień kadry zarządczej i pracowników wyższych szczebli, dziś dostępny dla szerszego grona, outplacement indywidualny skupia się na jednostce. Wszelkie podjęte działania mają za zadanie pomóc konkretnemu pracownikowi. Indywidualny charakter pozwala na dopasowanie metod outplacementu tak, by w maksymalnym stopniu przysłużył się jego powodzeniu na rynku pracy. Skupienie tylko na jednej osobie umożliwia dogłębną analizę jej sytuacji, a także pogłębiony wywiad, dzięki którym wyczerpująco będzie można odpowiedzieć unikalnym potrzebom pracownika. Oprócz tego outplacement indywidualny sprawia, że pracownik czuje się wyróżniony, co stanowi dalszą motywacją, by szlifować swoje umiejętności. Niemniej jednak ten rodzaj outplacementu generuje większe koszty.
Outplacement grupowy
Outplacement grupowy zaczyna być wykorzystywany, gdy firma w krótkim okresie ma zamiar zwolnić większą liczbę pracowników. Ma on mniej spersonalizowany charakter i wiążę się z ryzykiem nierównomiernie rozdysponowanych szans. Różnorodność cech wśród pracowników czyni bowiem niemożliwym, by jedna metoda outplacement była odpowiednia dla każdego. Z drugiej strony praca w grupie i zdrowa rywalizacja podczas na przykład szkoleń może być dodatkowym motywatorem dla pracowników. Co więcej, kontakt z ludźmi, którzy znaleźli się w podobnej sytuacji, może pomóc uporać się ze stresem z niej wynikającym w bardziej efektywny sposób.
Outplacement – przykłady
By proces outplacementu był skuteczny, musi się on składać z kilku etapów. Pierwszym z nich jest analiza sytuacji pracownika i jego potrzeb. Następnie powinno nastąpić przygotowanie strategii. Na tym etapie należy wybrać odpowiednie metody, jakich będzie używać się podczas spotkań z pracownikiem. Rodzajów działań, jakie można przedsięwziąć, jest bardzo wiele. Większość z nich idealnie się dopełnia, dlatego najlepiej jest je ze sobą łączyć. Przykładami outplacementu mogą być następujące aktywności.
Coaching
Spotkania z coachem zwiększą samoświadomość pracownika, pomogą mu określić swoje wymagania i potrzeby związane z nowym miejscem pracy, a także zmotywują do działania.
Doradztwo zawodowe
Po utracie posady w firmie pracownik ma szansę ocenić swój poziom satysfakcji z dotychczasowych doświadczeń zawodowych. Może to być impuls do próby przebranżowienia i znalezienia zajęcia nieco odmiennego od poprzednio wykonywanego. Przyszłe plany zawodowe, a także ich wykonalność pomoże ocenić konsultacja z doradcą zawodowym.
Konsultacje psychologiczne
Utrata pracy, a co z tego wynika, stałego źródła dochodu, wiąże się z dużym stresem. Konsultacja psychologiczna może pomóc go zniwelować, a także sprawić, że pracownik wejdzie na rynek pracy z lepszym nastawieniem.
Analiza predyspozycji pracownika
Wspólna identyfikacja mocnych i słabych stron pracownika – a także jego planów, celów i wymagań pomoże mu trafniej ocenić swój potencjał i szanse niż robienie tego samodzielnie. Dzięki temu będzie wiedział, jakiej pracy szukać, by osiągnąć największą satysfakcję.
Budowa strategii rozwoju kariery i analiza wyzwań, które mogą pojawić się na każdym z etapów
Powrót do poszukiwania nowej pracy, szczególnie po latach przepracowanych w jednej firmie wymaga stworzenia planu, który pomoże łatwiej odnaleźć się na rynku pracy i w pełni wykorzystać możliwości, które on oferuje.
Warsztaty z zakresu tworzenia CV, listu motywacyjnego, prezentacji swoich osiągnięć podczas rozmowy rekrutacyjnej, przygotowanie do assessment centre
Wszystkie wymienione powyżej to etapy poszukiwania pracy, które napotka na swej drodze każdy pracownik. Konkurencja na rynku pracy zmusza do opanowania umiejętności autoprezentacji w mowie i w piśmie na najwyższym poziomie. Ćwiczenia i praca nad case’ami pozwalają osiągnąć ten cel.
Szkolenia dotyczące skutecznego networkingu
Szeroka sieć kontaktów biznesowych zdecydowanie ułatwia osiąganie celów zawodowych. W ramach działalności outplacement firma może uczyć pracowników, jak budować korzystne znajomości lub bezpośrednio wykorzystanie kontakty firmy, by połączyć pracownika z potencjalnym nowym pracodawcą.
Pomoc w opracowywaniu profesjonalnych profili w mediach społecznościowych
W dzisiejszym świecie nie można odmówić mediom społecznościowym ogromnej siły. Nic więc dziwnego, że wkroczyły również na rynek pracy. Posiadanie dobrze przemyślanego profilu na takich portalach, jak na przykład LinkedIn zwiększa szansę na zyskanie dobrej opinii potencjalnego pracodawcy. Tego typu portale umożliwiają również nawiązywanie kontaktów z innymi użytkownikami i zwiększają szansę na bycie wyszukanym przez headhuntera.
Szukanie odpowiednich ofert pracy
To najbardziej bezpośrednia forma pomocy. Wkraczając na rynek pracy po wielu latach bez potrzeby szukania nowych ofert, można być zagubionym i nie do końca wiedzieć, czego się pragnie lub jak powinna wyglądać dobra oferta pracy. Wsparcie udzielone przez specjalistów, działających w tym obszarze na co dzień zdecydowanie zwiększa komfort psychiczny, a także szanse na znalezienie dobrego zatrudnienia w krótkim czasie.
Korzyści ze stosowania outplacementu
Zarówno outplacement indywidualny, jak i grupowy stają się coraz bardziej popularne wśród pracodawców. Korzyści zwalnianych pracowników są oczywiste. Co sprawia, że coraz więcej firm uważa ten proces za korzystny również dla siebie?
Zadowolony pracownik to lojalny pracownik. Nawet jeżeli już nie pracuje w danej firmie. Stosowanie “łagodnych zwolnień” redukuje liczbę pozwów sądowych składanych przez pracowników przeciwko firmom, z których muszą odejść. Zapewnienie im wsparcia w tym trudnym okresie przejściowym zmniejsza poczucie niesprawiedliwości i krzywdy.
Co więcej, takie działania dodatkowo udowadniają pracownikowi, że był on doceniony przez kadrę zarządzającą i stanowił ważną część firmy. Dzięki temu nie opuszcza on firmy z goryczą, a nawet przeciwnie – z pewną dozą samozadowolenia. Sprawia to, że ryzyko ujawnienia przez niego wrażliwych informacji na temat działalności firmy również znacząco maleje.
Kolejną korzyścią dla pracodawcy jest fakt, że wizerunek firmy nie ucierpi, a może się nawet poprawić. Zrównoważony rozwój (w tym również warunki pracy, jakie firma zapewnia pracownikom) oraz wpływ, jaki firma ma na społeczeństwo i najbliższe otoczenie, zyskują coraz bardziej na znaczeniu wraz ze wzrostem świadomości konsumentów. Klienci kupują produkty i korzystają z usług firm, których wartości podzielają. Dlatego tak ważne jest dbanie o swój wizerunek. Stosując techniki outplacementu, firma niweluje ryzyko wystąpienia negatywnego marketingu szeptanego, jaki mógłby rozprzestrzeniać zwolniony pracownik, a także pokazuje szerszej gamie odbiorców, że nie dba jedynie o zyski, a ludzie są na pierwszym miejscu w jej hierarchii wartości.
Jaką rolę pełni outplacement w zarządzaniu personelem?
Outplacement w zarządzaniu personelem staje się coraz popularniejszy. Wraz z transformacją społeczeństw postępuje wzrost dbałości o dogodne warunki pracy i dodatkowe korzyści, płynące z wybrania tej a nie innej firmy jako swojego miejsca pracy. Oferowanie outplacementu zwalnianym pracownikom nie tylko pomaga im w trudnej sytuacji, ale podnosi również morale pozostających w firmie pracowników. Ich motywacja do pracy zwiększa się, ponieważ widzą, że pracują w firmie, która docenia ich pracę i jest gotowa im pomagać, bo pragnie ich dobrobytu. To ludzie tworzą firmy, dlatego ich satysfakcja powinna zawsze być stawiana na pierwszym miejscu. Stosowanie outplacementu pomaga realizować tą strategię.