top of page
  • Zdjęcie autoraAnna Pieczara

Nagrody i premie dla pracowników. Za co i kiedy je przyznawać?

Nagradzanie i docenianie pracowników jest kluczowym działaniem, którego powinien podejmować się każdy pracodawca. Inwestycja w nagrody i premie dla pracowników to sposób na zwiększenie ich efektywności, która przekłada się na wyniki całej firmy. Nagradzanie to także okazja do wyrażenia naszego uznania i podziękowania za współpracę. Jak skutecznie stosować nagrody i premie dla pracowników? Oprócz teorii dotyczącej pojęcia nagrody, z tego artykułu dowiesz się, za co i kiedy je przyznawać swoim pracownikom.

Pojęcie nagrody i rodzaje nagród

Nagroda to szczególny rodzaj świadczenia, które ma charakter wyłącznie uznaniowy. To, czy w danym zakładzie pracy są przyznawane nagrody zależy tylko od swobodnego uznania pracodawcy, ponieważ nagroda nie jest składnikiem wynagrodzenia. Oznacza to, że nagroda nie ma charakteru roszczeniowego. Co więcej, przyznawanie nagród nie jest regulowane przez umowę o pracę czy przez przepisy wewnętrzne firmy. Nagroda dla pracownika może być przyznawana za wysokie wyniki w pracy i szczególne osiągnięcia. Wyróżnia się nagrody materialne i niematerialne.

Nagrody materialne dla pracowników

Nagrody materialne mogą przybierać formę pieniężną lub rzeczową. Wśród najpopularniejszych nagród materialnych wyróżnia się:

  1. karty podarunkowe do popularnych sklepów,

  2. karnet na siłownię, 

  3. bilety na wydarzenia kulturalne, sportowe i muzyczne,

  4. galanterię, np.markowy zegarek,

  5. vouchery podróżne,

  6. urządzenia przydatne w codziennym życiu, np. smartfon.

Najnowsze badania dowodzą, że pracodawcy coraz chętniej inwestują w przeżycia. Nagrody w postaci vouchera na realizację wybranej atrakcji, np. skoku ze spadochronem, lotu w tunelu aerodynamicznym czy ekstremalnej przejażdżki off road, spotykają się z dużym entuzjazmem ze strony pracowników.

Nagrody niematerialne dla pracowników

Nie mniej ważne od nagród materialnych są te niematerialne. Do najczęściej stosowanych nagród tego rodzaju zalicza się:

  1. dyplom,

  2. puchar lub medal,

  3. gratulacje,

  4. podziękowania.

Nagrody niematerialne stanowią tzw. wartość dodaną. To różnego rodzaju stany, działania lub skutki, których doświadcza pracownik w związku z wykonywaną pracą. Jak się okazuje, pracownicy cenią sobie wyrazy uznania i docenianie zasług zauważanych przez kierownika. Warto dodać, że wzmacniający charakter w głoszeniu gratulacji czy podziękowań ma używanie ich imion.

Premia a nagroda – czym się od siebie różnią? 

Premia w przeciwieństwie do nagrody jest uznawana za składnik wynagrodzenia. Prawo pracy nie reguluje jej formy czy wysokości świadczenia, jednak zasady ich otrzymywania powinny być opisane w regulaminie premiowania. Pracownik może otrzymać premię, jeśli spełni określone przez pracodawcę przesłanki, a nagroda ma charakter wyłącznie uznaniowy. To podstawowa różnica między premią a nagrodą. Jeśli pracownik spełni określone kryteria, a mimo tego nie otrzyma premii, ma prawo domagać się jej wypłaty na drodze sądowej. Należy dodać, że premie wypłacane są  ze środków funduszu płac, a nagrody — z innych źródeł finansowania. W zakładach pracy najczęściej stosuje się premie regulaminowe i premie uznaniowe.

Premia regulaminowa i uznaniowa

Premie regulaminowe mają charakter roszczeniowy, co oznacza, że pracownik ma prawo się ich domagać po spełnieniu określonych wymagań. Tego rodzaju premie wypłacane są z różną częstotliwością, nie zawsze co miesiąc. Premia uznaniowa to w rzeczywistości nagroda, którą pracodawca przyznaje według swojego uznania. Zgodnie z kodeksem pracy, premia uznaniowa może być przyznawana za wzorowe wypełnianie swoich obowiązków.

Zasady przyznawania pracownikom nagród i premii 

Zasady przyznawania pracownikom nagród i premii są najczęściej uszczegółowione w regulaminie wynagradzania obowiązującym u danej firmie. W przypadku otrzymywania nagród, ich zasady nie muszą być opisane ani w przepisach wewnętrznych, ani w umowie. Mogą ograniczać się tylko do wskazania możliwości ich otrzymania. Natomiast zasady przyznawania premii regulaminowej powinny być szczegółowo opisane w umowie lub regulaminie wynagrodzeń. Sama umowa może zawierać odwołanie do takiego regulaminu.

Przyznawanie nagród pracownikom może przysparzać pracodawcom pewnych kłopotów. Głównym problemem najczęściej jest rozliczenie kosztów. Zgodnie z prawem nagrody i premie, które są tożsame z poniesieniem kosztów, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu w okresie, za który są należne. Zasadą jest ich wypłacenie lub pozostawienie do dyspozycji pracownika w terminie wynikającym z regulacji prawnych, umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, który łączy obie strony. Co ważne, pracodawca jest zobowiązany do stworzenia odpisu zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia. Dokument ten należy złożyć do akt osobowych pracownika.

Nagrody dla pracowników – pomysły dostosowane do ich potrzeb

Wybierając nagrody dla pracowników, kieruj się przede wszystkim potrzebami Twoich pracowników. Weź również pod uwagę specyfikę branży i możliwości finansowe Twojej firmy. Szeroki wachlarz propozycji nagród umożliwi Ci wybór tych, które najbardziej ucieszą Twoich pracowników. Myśląc o potrzebach pracowników należy wziąć pod uwagę ich wiek. Inne preferencje będą mieli pracownicy pokolenia X , inne z pokolenia Y, a jeszcze inne przedstawiciele pokolenia Z. Badania pokazują, że wymierne korzyści przynosi łączenie nagród pieniężnych i rzeczowych. Z uwagi na to, warto przemyśleć takie rozwiązanie.

Nagroda pieniężna jako zachęta dla pracownika 

Statystyki pokazują, że niewielu z pracowników podczas wydawania pieniędzy, pamięta za co je dostali. W dłuższej perspektywie pieniądze nie są największym motywatorem. Aby jednak nagrody pieniężne były skuteczną zachętą, warto wprowadzić specjalny program osiągnięć. Tego typu rozwiązanie powinno zawierać tzw. progi, od których zależałaby wysokość premii. Takie działanie sprawi, że im więcej progów zdobędzie pracownik, tym większa będzie jego gratyfikacja.

Dobrą praktyką, którą także warto wprowadzić do swojej organizacji jest wręczanie nagród jubileuszowych. To gratyfikacje pieniężne, których wysokość zależy od stażu pracy i grupy zawodowej. Nagroda jubileuszowa nie jest regulowana przez Kodeks pracy, jednak mówią o niej, m.in. Ustawa o służbie cywilnej, Ustawa o pracownikach samorządowych czy Karta nauczyciela. Prawo do wprowadzenia nagrody jubileuszowej ma każda firma i warto z niego korzystać, ponieważ dodatkowe środki finansowe po przepracowaniu określonego czasu, motywują pracowników do dalszej aktywności zawodowej.

Nagrody rzeczowe dla pracowników – sprawdzone przykłady

Myśląc o nagrodach rzeczowych dla pracowników, większość myśli o urządzeniach AGD lub sprzęcie elektronicznym. Nic w tym złego, jednak wraz z wyborem pojawia się pewien dylemat. Czym kierować się podczas wyboru właściwej nagrody rzeczowej? Preferencje, tak samo jak potrzeby – są różne. Aby nagroda była trafiona i naprawdę ucieszyła pracownika, nie powinna być wyznaczana z góry. Jeśli pracownik uzna, że dana nagroda go nie ucieszy, jest wysokie prawdopodobieństwo, że nie będzie wkładał większego wysiłku w swoją pracę. Jeśli zależy Ci na zaangażowaniu pracowników i motywowaniu ich, stwórz im możliwość wyboru. Możesz przedstawić katalog nagród, a spośród szerokiego asortymentu pracownik sam wybierze tę, która najbardziej trafi w jego gust. Idąc za tym przykładem, możesz przygotować katalogi nagród w różnych kategoriach, np. motoryzacji.

Peer-to-peer bonus: Przyznaj nagrodę współpracownikowi!

Trend peer-to-peer bonus określany jest mianem premii rówieśniczej. Pracownicy mają prawo przyznać nagrodę sobie nawzajem w uzasadnionych przypadkach. Z tego rozwiązania korzystają tacy giganci jak Google, Zappos czy linie lotnicze JetBlue. Peer bonus może mieć zarówno formę finansową, jak i rzeczową. 

W Google funkcjonuje mechanizm „Kudos”, który polega na złożeniu podziękowań wybranemu pracownikowi poprzez specjalną aplikację. Podziękowania zamieniają się w punkty, które można wymienić na nagrody. Natomiast w Zappos pracownicy mogą podarować sobie wirtualną walutę, za działania, które wywołują efekt WOW. Zgromadzone środki mogą być wymieniane na nagrody z katalogu lub przeznaczane na działania charytatywne. Peer-to-peer bonus to ciekawe rozwiązanie, które możesz wykorzystać z powodzeniem w swojej firmie. 

Za co przyznawać nagrody pracownikom? Jaką nagrodę wybrać, aby była skuteczna?

Nagrody pracownikom można przyznawać za wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatyw w pracy, podnoszenie jej wydajności oraz jakości (art. 105 Kodeksu pracy). Poza tym, nagrody warto przyznawać za następujące działania:

  1. wzorową obsługę klienta,

  2. zrealizowanie planu sprzedażowego,

  3. wysoką frekwencję,

  4. bezwypadkowość.

Wcześniej wspomniano o nagrodach jubileuszowych, które są wyrażane w ekwiwalencie pieniężnym. Możesz wybrać inne rozwiązanie niż tego typu nagroda. Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie tzw. dodatku stażowego. Zamiast pieniędzy za przepracowany okres, podaruj pracownikom nagrody w formie przeżyć. Aby to rozwiązanie było skuteczne, warto postawić na rozwiązania, które umożliwią pracownikowi wybór atrakcji. Trafionym pomysłem jest karta podarunkowa lub zestaw prezentowy, który zawiera kilkadziesiąt różnych atrakcji, a wybór jednej z nich jest pozostawiony pracownikowi. Ważnym powodem, z którego można przyznawać nagrody pracownikom, jest docenienie pracy zespołu. Jeśli Twój team pracował nad ważnym projektem, który zakończył się sukcesem, doceń każdego z pracowników. Skuteczną nagrodą dla całego zespołu będzie wspólne świętowanie. Badania pokazują, że wspólne wyjście na strzelnicę albo paintball nie tylko umożliwiają wspólną zabawę, ale umacniają więzi między poszczególnymi pracownikami. Dzięki temu wielu pracowników utrzymuje koleżeńskie stosunki poza miejscem pracy. 

Wybierając nagrody dla swoich pracowników, kieruj się przede wszystkim ich potrzebami. Jeśli pracujesz w dużej firmie, możesz mieć kłopot z zapamiętaniem preferencji każdego z nich. Wtedy zdaj się na doświadczenie profesjonalistów, którzy pomogą w wyborze skutecznych rozwiązań dla Twoich pracowników. I pamiętaj, że skuteczne nagrody to te, które wywołują niezapomniane emocje.

Nagroda dla pracownika i jej wpływ na motywację do pracy

Nagrody dla pracowników i wyróżnienia są elementem tworzącym kulturę organizacyjną. Ich obecność przyczynia się do kształtowania pozytywnego wizerunku firmy, a także wpływa pozytywnie na motywację pracowników do pracy. Podczas wręczania nagrody pracownikowi, przypomnij powód jej otrzymania. Podkreślenie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wynikiem, a nagrodą wzmacnia relację na linii pracownik-przełożony. Osobiste wręczenie nagrody sprawia, że pracownik czuje się doceniony. Takie działania zachęcają pracownika do wykonywania swoich obowiązków, przy jednoczesnym przekonaniu, że dana praca jest źródłem zadowolenia oraz spełnienia. Co więcej, aby nagroda nie utraciła funkcji motywacyjnej, pamiętaj, aby wręczyć ją w terminie.

W przypadku nagród rzeczowych, występuje zjawisko odczuwania różnicy pomiędzy rzeczywistą wartością nagrody, a wartością postrzeganą. Natomiast nagrody niematerialne mogą na trwałe zapisać się w pamięci i pozwolić pracownikowi na nowe doświadczenia. Wybór pozostawiamy Tobie. Jednak niezależnie od decyzji pamiętaj, że ważne są intencje i sposób wręczania nagrody.

bottom of page