Odpoczynek jest tak samo ważny, jak praca. Jeśli masz wrażenie, że odpoczywając marnujesz czas, musisz poznać konsekwencje pracy ponad własne siły. Pamiętaj też, że czas poświęcony na odzyskanie sił, nigdy nie jest zmarnowany. Z tego artykułu dowiesz się, dlaczego odpoczynek jest ważny, zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy, a także poznasz sposoby na skuteczną regenerację.
Prawo do odpoczynku a Kodeks pracy
Prawo do wypoczynku jest jednym z podstawowych praw pracowniczych. Zgodnie z prawem regulowanym przez Kodeks pracy, pracodawca powinien zapewnić każdemu pracownikowi odpoczynek dobowy i tygodniowy. Jeśli łamie to prawo, może zostać pozwany przez pracownika o wypłatę odszkodowania lub zadośćuczynienia. Kara grzywny może wynieść nawet kilkanaście tysięcy złotych! Warto jednak podkreślić, że wspomniane prawo do odpoczynku regulowane przez Kodeks pracy dotyczy osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy. Nie obejmują wciąż często zawieranych umów cywilnoprawnych, czyli regulowanych przepisami Kodeksu cywilnego, w szczególności popularnych umów zlecenia.
Odpoczynek dobowy
Zgodnie z art. 132 § 1 Kodeksu pracy, pracownik ma prawo w każdej dobie do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Z kolei dobra pracownicza to okres 24 godzin od momentu rozpoczęcia pracy przez pracownika w określonym regulaminem rozkładzie czasu pracy. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy w imieniu pracodawcy zarządzają firmą. W rozumieniu kodeksu ich pozycja daje możliwość samodzielnego zarządzania własnym czasem pracy. W związku z tym sami mogą decydować o tym, jak długo pracują i kiedy udają się na przerwę. Kwestia wypoczynku wygląda też inaczej w przypadku osób zawodowo prowadzących akcje ratownicze czy zatrudnionych do ochrony mienia. Im przysługuje równoważny okres odpoczynku w okresie rozliczeniowym.
Odpoczynek tygodniowy
W Kodeksie pracy znajduje się wspomniany zapis na temat odpoczynku tygodniowego. Według art. 133 § 1 pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Warto zaznaczyć, że musi on obejmować co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Oprócz tego odpoczynek tygodniowy powinien przypadać w niedzielę rozumianą jako 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6.00 w tym dniu, chyba że w regulaminie określono inne godziny. Wspomniany artykuł określa również, że jeśli praca jest wykonywana w niedzielę, odpoczynek może przypadać w innym dniu niż niedziela.
Dlaczego odpoczynek od pracy jest ważny?
Wyróżnia się dwa rodzaje zmęczenia — fizyczne, czyli zwyczajne zmęczenie mięśni wysiłkiem fizycznym oraz psychiczne. Nie zawsze idą one w parze, jednak niezależnie od rodzaju, należy pamiętać o odpoczynku, szczególnie że podejmowanie się jakichkolwiek aktywności mimo zmęczenia, często nie przynosi pożądanych rezultatów. Poza tym, zmuszanie się do działania to strata czasu, która tylko pogłębia stan wyczerpania i obniża wydajność. Wbrew często powtarzanemu powiedzeniu, że ciężka praca popłaca, należy mieć na uwadze, że w życiu jest potrzebna równowaga i czas na regenerację. Warto podkreślić, że odpoczynek od pracy przynosi wiele korzyści, zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.
Korzyści dla pracownika
Nie jest tajemnicą, że wypoczęty pracownik jest bardziej wydajny i produktywny. Utrzymanie dobrej kondycji może uchronić przed popełnianiem w pracy błędów oraz rozdrażnieniem, które często również wynika z przemęczenia. Świeży umysł pozwala podejmować rozsądne decyzje, a zatem jest podstawą kariery zawodowej.
Korzyści dla pracodawcy
Z punktu widzenia zyskowności, nie opłaca się utrzymywać pracowników, którzy są nieefektywni lub co gorsza, popełniają masę błędów, w szczególności w branży produkcyjnej. Zmęczenie obniża również ich motywację, co z kolei może przyczynić się do wypalenia zawodowego. Konsekwencji, jakie niesie ze sobą brak odpoczynku jest naprawdę wiele, zatem odpoczynek jest kwestią, która nie powinna podlegać dyskusji. Co więcej, jeśli jako pracodawca - niezależnie od formy zatrudniania pracowników, dajesz im możliwość wypoczynku, jest szansa, że pozostaną w Twojej firmie na dłużej.
Niestety, ale wiele osób wolne od pracy traktuje jako okazję, by dokończyć remont, wybrać się na zakupy lub zająć się innymi sprawami, które tak naprawdę zamiast dodawać energii, zabierają ją i sprawiają, że wracając do pracy, niejeden pracownik wygląda na bardziej zmęczonego. Zatem, jak nauczyć się odpoczywać, żeby odpocząć?
Jak odpoczywać, żeby naprawdę odpocząć?
Relaks wcale nie musi kojarzyć się z leżeniem na kanapie i nic nierobieniem. Dla każdego może być on zupełnie inną formą aktywności. Najważniejsze, by sprawiał radość i pozwalał odpocząć po pracy. Można wyróżnić obszary, o które warto zadbać, by naprawdę poczuć się wypoczętym. Pierwszy z nich to prawidłowy sen. Przyjmuje się, że organizm potrzebuje nie mniej niż 6 godzin snu w ciągu doby. Eksperci wykazali, że zarówno za krótki, jak i za długi sen skracają życie. Należy też podkreślić, że istotna jest jego jakość, zatem przed położeniem się do łóżka warto przewietrzyć pokój i zjeść ostatni posiłek najlepiej godzinę przed snem. W kwestii posiłków ważne jest to, co i jak się spożywa. Z tego powodu drugim obszarem, o który należy zadbać, aby wypoczywać, jest dieta. Nie może w niej zabraknąć odpowiedniej ilości warzyw i owoców. Nie mniej istotne jest spożywanie zdrowych tłuszczów oraz nawodnienie. Według licznych badań najzdrowsza jest dieta śródziemnomorska bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zioła i tłuszcze — pochodzące głównie z ryb czy oliwy.
Aby organizm był wypoczęty, konieczne jest jego odpowiednie dotlenienie. W związku z tym należy zadbać o aktywność fizyczną. Ruch powinien być dostosowany do możliwości wynikających z kondycji, wieku czy zdrowia. Warto zaznaczyć, że sam spacer przynosi wiele korzyści dla zdrowia i pomaga uspokoić oddech, zatem sprawdzi się jako jedna z form odpoczynku.
Zwracając uwagę na odpowiedni sen, ruch i dietę z pewnością zauważysz, że jesteś bardziej wypoczęty niż do tej pory, kiedy zdarzało Ci się zaniedbać któryś z tych obszarów. Ta wskazówka przyda Ci się niezależnie od tego, czy jesteś pracodawcą, czy pracownikiem. Pamiętaj też o tym, by pielęgnować relacje z bliskimi. Badania pokazują, że interakcje międzyludzkie rozwijają, wyzwalają emocje i inspirują do działania.
Prawdziwy odpoczynek po pracy jest wtedy, kiedy wykonując jakąkolwiek inną czynność nie myślisz o firmie i zadaniach, a skupiasz się na oczyszczeniu umysłu z negatywnych emocji oraz potrafisz rozluźnić ciało. Dobrym pomysłem jest relaks na łonie natury, a nawet w domu bez włączonego telewizora czy telefonu w rękach. Warto rozważyć trening uważności lub medytację.
Jak firmy mogą pomóc pracownikom wypoczywać?
Dzisiejsze firmy powinny starać się zapewniać pracownikom benefity, dzięki którym będą mogli naprawdę odpocząć. Skuteczne okazują się być prezenty w postaci przeżyć. Można je podzielić na różne kategorie, wśród których dużym zainteresowaniem cieszą się pakiety pobytowe, wycieczki oraz relaks w postaci wizyty w SPA. Jako specjaliści m.in.od organizacji czasu wolnego zauważamy też, że w ostatnim czasie atrakcje kreatywne, takie jak różnego rodzaju kursy i warsztaty, a także atrakcje sportowe realizowane z kolegami i koleżankami z pracy cieszą się coraz większą popularnością. W końcu wspólna zabawa to nie tylko ciekawa forma odpoczynku, lecz także szansa na zacieśnienie więzi.
Vouchery na konkretne atrakcje okazują się często przynosić więcej korzyści niż tradycyjna premia. Dzięki różnorodności form spędzania czasu, każdy może znaleźć dla siebie coś, co pozwoli mu wypocząć i przy tym dobrze się bawić. Poniżej przedstawiamy kilka sprawdzonych pomysłów na wypoczynek dla pracowników.
masaż – to jedna z najstarszych form relaksu, wybierana zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn. Wyróżnia się wiele jego rodzajów opartych na technikach relaksacyjnych, leczniczych i mieszanych. Dużym zainteresowaniem cieszy się masaż czekoladą, relaksacyjny, hawajski oraz masaż kamieniami.
strzelanie na strzelnicy – atrakcja wymaga dużego skupienia, jednak pozwala oderwać się od codziennych trosk i przez wielu uważana jest za świetną formę relaksu czy rozładowania stresu i negatywnych emocji. Wizyta na strzelnicy odbywa się w obecności instruktora, który zanim pokaże, jak posługiwać się bronią, krótko przedstawi obowiązujący regulamin i zasady panujące na terenie obiektu. Strzelanie dla wielu pasjonatów militariów czy broni może stać się nowym hobby.
pakiet pobytowy – odpoczynek nad morzem, w górach, a nawet w mieście w obiekcie, w którym o wszystko dba obsługa to okazja, by zadbać o swoje potrzeby. Co ważne, zmiana otoczenia ma pozytywny wpływ na zdrowie i z pewnością przyczyni się do szybszej regeneracji, która przełoży się na wzrost efektywności w pracy.
laserowy paintball – to grupowa bezbolesna gra, która stanowi ciekawą alternatywę dla tradycyjnego paintballa. Zastąpione wiązką podczerwieni kulki z farbą rejestrowane są za pomocą czujników umieszczonych w kamizelce lub kasku. Tego typu rozgrywka pozwala przenieść się w zupełnie inny wymiar, dzięki czemu dostarczy wielu pozytywnych wrażeń. Podczas gry kształtuje się umiejętność logicznego i strategicznego myślenia oraz współpracy. Tego typu kompetencje z pewnością przydadzą się w pracy.
Warto podkreślić, że podane przykłady to tylko namiastka tego, co mogą robić pracownicy, by odpocząć od pracy. Wśród wspomnianej jeszcze kategorii kursów i szkoleń można wymienić m.in. warsztaty stolarskie, toczenie na kole garncarskim, nauka makramy, malowanie żywicą, lekcje śpiewu czy różnego rodzaju kursy ze świata kulinariów i degustacji. Wiele z nich można realizować online, więc z pewnością ucieszą nawet tych, którzy preferują odpoczynek w domowym zaciszu. Prawo do odpoczynku pracownika nie określa, jak odpoczywać po pracy fizycznej czy umysłowej, zatem wybór formy powinien zależeć od preferencji pracownika.
Podsumowując rozważania dotyczące odpoczynku, zwłaszcza tego, jak odpoczywać, należy zwrócić uwagę nie tylko na regulacje prawne, lecz także na korzyści, jakie odpoczynek ze sobą niesie. Niezależnie od formy zatrudnienia, pracownik powinien mieć prawo do regeneracji sił, aby móc wykonywać swoją pracę prawidłowo, nie tracąc motywacji i zapału.
