Odpowiednio zmotywowany pracownik to prawdziwy skarb w Twojej firmie. Wysokie wynagrodzenie i premie finansowe są pożądanymi i podstawowymi składnikami systemu motywacyjnego, które dają poczucie satysfakcji. Jednak w dłuższej perspektywie te elementy okazują się być niewystarczające. Badania pokazują, że pieniądze to nie wszystko, dlatego przedstawiamy Ci pozapłacowe formy motywowania, dzięki którym Twoi pracownicy będą nie tylko efektywni, ale przede wszystkim zadowoleni ze swojej pracy.
Motywacja pracowników – wszystko, co musisz o niej wiedzieć
Motywacja to ogół czynników, które nadają energię określonemu zachowaniu człowieka, aby pobudzić go do działania. Pracownik angażuje się w wykonywanie swoich obowiązków w wyniku interakcji świadomych i nieświadomych czynników. Zadaniem kierownika jest odpowiednie motywowanie, czyli podejmowanie takich działań, które wpłyną na kierunek i intensywność wykonywanej pracy podwładnych. Ważne jest bowiem, żeby pracownik nie tylko wykonywał swoje obowiązki w sposób najkorzystniejszy dla organizacji, ale jednocześnie też sam czuł się usatysfakcjonowany. Jest to szczególnie ważne, ponieważ motywacja jest jednym z najważniejszych czynników gwarantujących wzrost efektywności pracy. Aby dobrać odpowiednie narzędzia motywowania pracowników, należy rozróżnić pojęcia motywacji wewnętrznej i zewnętrznej. Motywacja wewnętrzna sprawia, że pracownik wykonuje dane zadanie, ponieważ ważna jest dla niego sama czynność, wykonywanie jej sprawia mu przyjemność. Dla pracownika motywowanego zewnętrznie nie liczy się zadanie, a konsekwencje, które niesie za sobą jego wykonanie. Może go więc motywować perspektywa awansu albo premii. Całkiem niedawno, bo w latach 90., Deci i Ryan – psychologowie społeczni z Uniwersytetu Rocheste,r postawili tezę, że w kontekście motywacji wewnętrznej wykonywanie zadania samo w sobie jest nagrodą. Sugerowali, że pieniądze mogą osłabiać ten rodzaj motywacji. Kolejne badania pokazały, że mogą one obniżać motywację wewnętrzną, jednak tylko w pewnych warunkach. Istotną rolę odgrywa w tym przypadku sposób postrzegania wynagrodzenia – jeśli pieniądze kojarzone są z kontrolą nad określonym działaniem, wówczas poziom motywacji spada.
Dzisiaj motywacja wymaga stworzenia takich warunków, aby pracownik sam chciał robić to, czego się od niego oczekuje. Zadaniem kierownika jest nie tylko dbanie o motywację zewnętrzną pracowników, ale także budowanie i stałe rozwijanie motywacji wewnętrznej. Bodźce materialne muszą być uzupełniane czynnikami niematerialnymi, takimi jak budowanie przyjaznego klimatu i kultury organizacyjnej firmy. Te elementy sprawią, że pracownicy będą odczuwać satysfakcję z wykonywanej pracy i radość z tworzenia tego miejsca.
Pozapłacowe motywowanie pracowników
Wiele branż rozwija się bardzo dynamicznie i coraz ciężej jest utrzymać dobrych pracowników. Pozapłacowe formy motywowania pracowników coraz częściej okazują się więc nieodzownym elementem oferty pracodawców. Z uwagi na to, firmy traktują je jako bardzo ważną część swojego employer brandingu. Motywacja pozapłacowa polega na nagradzaniu pracowników za dobrze wykonaną pracę poprzez zapewnienie im poczucia pewności i przynależności, która pozwala odczuć, że nie można się bez nich obejść. Gwarantuje także stabilność zatrudnienia i kształtuje pozytywny wizerunek firmy.
Wśród pozapłacowych narzędzi motywacji wyróżnić można kilka ich rodzajów:
nagrody – materialne i niematerialne, zewnętrzne i wewnętrzne,
świadczenia dodatkowe, które obejmują:
świadczenia zabezpieczające – zapewniają ochronę w przypadku choroby lub innych wypadków, jakie mogą zdarzyć się w miejscu pracy i w trakcie zatrudnienia.
świadczenia materialne – podnoszą prestiż wybranych pracowników. Ich przyznanie najczęściej jest zależne od zajmowanego stanowiska, co zwiększa dodatkowo status osoby, która je otrzymuje. Zaliczyć do nich możemy np. służbowy samochód, laptop czy telefon.
świadczenia niematerialne – to różnego rodzaju formy aprobaty, które dotyczą wartości pracy, jaką nadaje jej pracownik. Należą do nich, m.in.: możliwość rozwoju, uznanie, dobre warunki pracy, prestiż samej firmy, awans.
świadczenia emerytalne – zapewniają przede wszystkim poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa, co w sposób pośredni przekłada się na efektywność wykonywanej pracy.
program kafeteryjny – daje możliwość wyboru nagrody spośród menu kafeteryjnego. Dzięki możliwości wyboru świadczenia według własnych preferencji, pracownik czuje się doceniony.
Rodzaj stosowanych narzędzi motywowania pozapłacowego powinien być dopasowany do potrzeb pracowników. Jednak liczne badania wskazują, że oprócz prywatnej opieki medycznej czy ubezpieczenia na życie, wśród najczęściej wybieranych znajdują się:
kursy i szkolenia,
karta Multisport,
wyjazdy integracyjne,
darmowe bilety wstępu do instytucji kultury,
elastyczny czas pracy,
możliwość pracy zdalnej.
Jeśli zastanawiasz się, jakie benefity wśród pozapłacowych narzędzi motywowania wybrać, możesz przeprowadzić ankietę lub bezpośrednie wywiady z pracownikami.
Niematerialne pozafinansowe sposoby efektywnego motywowania pracowników
Narzędzia motywacji pozafinansowej to przede wszystkim elementy, które mają silnie motywujący charakter i nie są bezpośrednio przeliczalne na pieniądze.
Pracodawca, któremu zależy na efektywnym motywowaniu pracowników powinien być autorytetem i osobą, która nie tylko wyznacza ścieżki działania, ale także odpowiednio wykorzystuje potencjał podwładnych. Kluczową rolę odgrywa panująca w firmie atmosfera. Wzajemny szacunek, jakim pracodawca darzy pracowników i koleżeńskie relacje między współpracownikami, pozwalają na pracę bez zbędnych napięć i konfliktów. Przyjazne środowisko sprawia, że pracownicy chętnie przychodzą do pracy i są bardziej produktywni.
Usuń zbędne przeszkody i daj prawo do popełniania błędów
Dobry pracodawca powinien pomóc w dążeniu do celu. Często jest to niełatwy proces, jednak według badań ludzie łatwiej odnajdują się w pracy, jeżeli nie mają zbyt wielu barier, które uniemożliwiają im osiąganie celów. Ważne jest, by zrozumieć, że każdy, nawet najlepszy pracownik ma prawo popełnić błąd. Bycie wsparciem i udzielanie wskazówek motywuje do pracy.
Bądź sprawiedliwy, nie faworyzuj
Kluczowe jest umiejętne budowanie odpowiednich relacji pomiędzy pracownikami, a także na linii podwładny-przełożony. Kierownik powinien kierować się zasadami etyki, które bezwzględnie zakazują faworyzowania pracowników. Niepożądanym zachowaniem jest także podważanie kompetencji czy umniejszanie znaczenia któregokolwiek z pracowników w osiągnięciu celu zespołu. Aby efektywnie motywować pracowników należy promować postawę współpracy, dbać o przestrzeganie zasad dobrego wychowania i sprawiedliwie oceniać każdego z nich.
Wypróbuj Activity Based Working
To nowoczesne rozwiązanie, które oprócz motywowania pracowników, wyzwala ich kreatywność. Biuro Activity Based Working ma mniej biurek niż pracowników. Warto zaangażować pracowników w przemeblowanie i pozwolić samemu wybrać miejsce pracy. Traktując to jako niematerialny i pozafinansowy sposób motywowania, postarajcie się wspólnie wykorzystać zasoby firmy, bez zbędnych zakupów.
Sposoby motywowania pracowników w czasie pandemii
Szacuje się, że pozapłacowe benefity pracownicze będą odgrywały coraz większą rolę w pozyskiwaniu wartościowych pracowników. Nieoczekiwana rewolucja, jaką przyniosła pandemia umocniła pozycję pozapłacowych form motywowania. Doświadczenie wielu firm pokazuje, że elastyczny czas pracy i możliwość pracy zdalnej są najczęściej pożądanymi formami. Na znaczeniu zyskują także świadczenia, które można realizować zdalnie, np. kursy i warsztaty online, atrakcje kreatywne, wsparcie terapeutów, zajęcia dla dzieci.
W obecnej rzeczywistości work-life balance to prawdziwe wyzwanie dla zarządzających. Praca zdalna utrudnia oddzielenie życia zawodowego od sfery prywatnej. Z uwagi na to, kierownik musi wykazać się odpowiednimi kompetencjami, które umożliwią mu skuteczne motywowanie i wsparcie pracownika. Według badania Potrzeby pracowników 2020 (PBS dla Sodexo Benefits and Rewards Services Polska) przyszłość pozapłacowych form motywowania pracowników należy do rozwiązań nowoczesnych, elastycznych i jednocześnie takich, które dadzą pracownikowi realną korzyść w istotnym dla niego obszarze życia. Natomiast raport Młodzi Polacy na rynku pracy w nowej normalności wskazuje, że możliwość rozwoju i zdobycia nowych kwalifikacji wśród millenialsów jest najbardziej pożądanym benefitem.
Wśród najpopularniejszych atrakcji, jako sposobów pozapłacowego motywowania pracowników są:
degustacja alkoholi online – po dostarczeniu próbek alkoholu uczestnicy biorą udział w transmisji z udziałem profesjonalnych degustatorów,
kreatywne warsztaty DIY – pracownicy mogą samodzielnie skomponować czekoladę, torebkę, kosmetyki czy wykonać dekoracje do domu,
digital art building – uczestnicy spotkań online pracują nad wirtualnym obrazem (każde okienko Zooma staje się pikselem).
Korzyści i przykłady czynników motywowania pracowników
Pozapłacowych czynników motywowania jest mnóstwo i niosą za sobą same korzyści. Wbrew pozorom stanowią one także źródło oszczędności dla firmy. Wspomniane wcześniej kursy i szkolenia pozwalają rozwijać nie tylko kluczowe dla wykonywanej pracy kompetencje, ale także pomagają w rozwijaniu pasji pracowników.
Dużą popularnością wśród kursów wciąż cieszy się nauka języków obcych. Jednak nie każdy z pracowników ma ochotę po pracy dojeżdżać do instytucji szkoleniowej. Dobrym wyborem jest podarowanie pracownikowi dostępu do platformy e-learningowej, z której będzie mógł korzystać w domowym zaciszu o dowolnej porze.
Innym często stosowanym benefitem, na który potencjalni pracownicy zwracają uwagę w ogłoszeniach o pracę oprócz zapewnienia opieki medycznej jest… gwarancja relaksu po pracy. Nowoczesne firmy stawiają na takie rozwiązania jak vouchery do SPA albo karnety fitness. Nie jest to dziwne, ponieważ nie od dziś wiadomo, że zrelaksowany i wypoczęty pracownik jest bardziej produktywny niż ten, który żyje tylko pracą. W dobie starzejącego się społeczeństwa jest to naprawdę doceniany benefit.
Kolejnym popularnym sposobem pozapłacowego motywowania są spotkania integracyjne oraz wspólne obchodzenie rocznic funkcjonowania firmy. Tutaj sprawdzają się atrakcje grupowe takie jak paintball, wyjście na wspinaczkę ściankową czy przejażdżki luksusowymi autami podczas eventu motoryzacyjnego. Te formy motywowania pozapłacowego pozwalają się lepiej poznać i skutecznie wzmacniają więzi.
Zasady skutecznego motywowania pracownika
Dodatkowe korzyści jeszcze do niedawna były proponowane tylko specjalistom i kadrze zarządzającej. Osoby na wysokich stanowiskach w firmie mogły liczyć na programy benefitowe, które obejmowały także ich rodziny.
Dbaj o każdego pracownika.
Tak powinna brzmieć pierwsza zasada skutecznego motywowania pracowników. Dziś liczne analizy pozwalają stwierdzić, że za efektywne funkcjonowanie organizacji są odpowiedzialni wszyscy pracownicy. Z uwagi na to, kierownicy sięgają także po benefity dla pracowników niższego szczebla.
Bądź szefem, którego sam chciałbyś mieć.
Zastanów się nad tym, jak ważną rolę w całym procesie motywowania odgrywasz Ty, jako kierownik. W nowoczesnej firmie, gdzie wykwalifikowana kadra jest najważniejsza, użycie strachu jest nieopłacalne. Szanuj swoich pracowników i bierz pod uwagę ich opinie. Niezależnie od specyfiki Twojej branży, pozwól sobie okazywać zainteresowanie zadaniami pracowników i chwal ich.
Wsłuchuj się w potrzeby swoich pracowników.
Aby motywowanie przynosiło pożądane efekty, wymaga przede wszystkim sprawnej komunikacji. Motywacja jest zmienna, tak samo jak zmienne są potrzeby Twoich pracowników. Pozapłacowe formy motywowania pracowników umożliwiają szereg modyfikacji, które pozwolą dobrać odpowiednie środki, które choć przeznaczone dla ogółu, będą jednocześnie skierowane na konkretnego pracownika.
Ponadto, aby motywowanie pracownika było skuteczne częstotliwość, jak i wysokość nagród musi być zróżnicowana, nawet w odniesieniu do tego samego pracownika.
Pozapłacowe formy motywowania pracowników są szczególnym uzupełnieniem wynagrodzenia pieniężnego. Mają ogromną siłę oddziaływania, pod warunkiem, że system motywowania jest dostosowany do potrzeb i oczekiwań zatrudnionych w niej ludzi.